Bala Kanda – Sarga 77 (Valmiki Ramayana)

Happy days after marriages

Valmiki Ramayana – Kanda 1 – Sarga 77

गते रामे प्रशांतात्मा रामो दाशरथिर्धनुः |
वरुणायाप्रमेयाय ददौ हस्ते महायशाः || १-७७-१

अभिवाद्य ततो रामो वसिष्ठ प्रमुखानृषीन् |
पितरं विह्वलं दृष्ट्वा प्रोवाच रघुनंदनः || १-७७-२

जामदग्न्यो गतो रामः प्रयातु चतुरङ्गिगिणी |
अयोध्याभिमुखी सेना त्वया नाथेन पालिता || १-७७-३

4,5 रामस्य वचनं श्रुत्वा राजा दशरथः सुतम् |
बाहुभ्यां संपरिष्वज्य मूर्ध्नि चाघ्राय राघवम् || १-७७-४
गतो राम इति श्रुत्वा हृष्टः प्रमुदितो नृपः |
पुनर्जातं तदा मेने पुत्रमात्मानमेव च || १-७७-५

चोदयामास तां सेनां जगामाशु ततः पुरीम् |
पताकाध्वजिनीं रम्यां तूर्योद्घुष्टनिनादिताम् || १-७७-६
सिक्तराजपथां रम्यां प्रकीर्णकुसुमोत्कराम् |
राजप्रवेशसुमुखैः पौरैर्मंगलपाणिभिः || १-७७-७
संपूर्णां प्राविशद्राजा जनौघैः समलंकृताम् |

पौरैः प्रत्युद्गतो दूरं द्विजैश्च पुरवासिभिः || १-७७-८
पुत्रैरनुगतः श्रीमान् श्रीमद्भिश्च महायशाः |
प्रविवेश गृहं राजा हिमवत्सदृशं प्रियम् || १-७७-९

ननन्द स्वजनै राजा गृहे कामैः सुपूजितः |
कौसल्या च सुमित्रा च कैकेयी च सुमध्यमा || १-७७-१०
वधूप्रतिग्रहे युक्ता याश्चान्या राजयोषितः |

ततः सीतां महाभागामूर्मिलां च यशस्विनीम् || १-७७-११
कुशध्वजसुते चोभे जगृहुर्नृपयोषितः |

मंगलालापनैर्होमैः शोभिताः क्षौमवाससः || १-७७-१२
देवतायतनान्याशु सर्वास्ताः प्रत्यपूजयन् |

अभिवाद्याभिवाद्यांश्च सर्वा राजसुतास्तदा || १-७७-१३
रेमिरे मुदिताः सर्वा भर्तृभिः सहिता रहः |

कृतदाराः कृतास्त्राश्च सधनाः ससुहृज्जनाः || १-७७-१४
शुश्रूषमाणाः पितरं वर्तयन्ति नरर्षभाः |

कस्यचित्त्वथ कालस्य राजा दशरधः सुतम् || १-७७-१५
भरतं कैकेयीपुत्रमब्रवीद्रघुनन्दनः |

अयं केकयराजस्य पुत्रो वसति पुत्रक || १-७७-१६
त्वां नेतुमागतो वीरो युधाजिन्मातुलस्तव |

श्रुत्वा दशरथस्यैतद्भरतः कैकेयीसुतः || १-७७-१७
गमनायाभिचक्राम शत्रुघ्नसहितस्तदा |

आपृच्छ्य पितरं शूरो रामं चाक्लिष्टकर्मणम् || १-७७-१८
मातृश्चापि नरश्रेष्टः शत्रुघ्नसहितो ययौ |

युधाजित् प्राप्य भरतं सशत्रुघ्नं प्रहर्षितः || १-७७-१९
स्वपुरं प्राविशद्वीरः पिता तस्य तुतोष ह |

गते च भरते रामो लक्ष्मणश्च महाबलः || १-७७-२०
पितरं देवसंकाशं पूजयामासतुस्तदा |

पितुराज्ञां पुरस्कृत्य पौरकार्याणि सर्वशः || १-७७-२१
चकार रामः सर्वाणि प्रियाणि च हितानि च |
मातृभ्यो मातृकार्याणि कृत्वा परमयंत्रितः || १-७७-२२
गुरूणां गुरुकार्याणि काले कालेऽन्ववैक्षत |

एवं दशरथः प्रीतो ब्राह्मणा नैगमास्तथा || १-७७-२३
रामस्य शीलवृत्तेन सर्वं विषयवासिनः |
तेषामतियशा लोके रामः सत्यपराक्रमः || १-७७-२४
स्वयम्भूरिव भूतानां बभूव गुणवत्तरः |

रामश्च सीतया सार्धं विजहार बहूनृतून् || १-७७-२५
मनस्वी तद्गतमानस्य तस्या हृदि समर्पितः |

प्रिया तु सीता रामस्य दाराः पितृकृता इति || १-७७-२६
गुणाद्रूपगुणाच्चापि प्रीतिर्भूयोऽभिवर्धते |

तस्याश्च भर्ता द्विगुणं हृदये परिवर्तते || १-७७-२७
अन्तर्गतमपि व्यक्तमाख्याति हृदयं हृदा |

तस्य भूयो विशेषेण मैथिली जनकात्मजा |
देवताभिः समा रूपे सीता श्रीरिव रूपिणी || १-७७-२८

तया स राजर्षिसुतोऽभिकामया
समेयिवानुत्तमराजकन्यया |
अतीव रामः शुशुभे मुदान्वितो
विभुः श्रिया विष्णुरिवामरेश्वरः || १-७७-२९

इति वाल्मीकिरामायणे आदिकाव्ये बालकाण्डे सप्तसप्ततितमः सर्गः

हिंदू धर्म, जिसे सनातन धर्म भी कहा जाता है, विश्व के सबसे प्राचीन धर्मों में से एक है। यह केवल एक धर्म नहीं, बल्कि एक जीवन पद्धति है, जो वेदों, उपनिषदों, पुराणों, भगवद गीता, रामायण और महाभारत जैसे ग्रंथों पर आधारित है। इसका मूल उद्देश्य आत्मा की शुद्धि, मोक्ष की प्राप्ति और धर्म, अर्थ, काम, मोक्ष — इन चार पुरुषार्थों की प्राप्ति है।