Bala Kanda – Sarga 75 (Valmiki Ramayana)

Legends of shiva and Vishnu bows

Valmiki Ramayana – Kanda 1 – Sarga 75

राम दाशरथे वीर वीर्यं ते श्रूयतेऽद्भुतम् |
धनुषो भेदनं चैव निखिलेन मया श्रुतम् || १-७५-१

तदद्भुतमचिंत्यं च भेदनं धनुषस्तथा |
तच्छ्रुत्वाहमनुप्राप्तो धनुर्गृह्यापरं शुभम् || १-७५-२

तदिदं घोरसंकाशं जामदग्न्यं महद्धनुः |
पूरयस्व शरेणैव स्वबलं दर्शयस्व च || १-७५-३

तदहं ते बलं दृष्ट्वा धनुषोऽस्य प्रपूरणे |
द्वंद्वयुद्धं प्रदास्यामि वीर्यश्लाघ्यमहं तव || १-७५-४

तस्य तद्वचनं श्रुत्वा राजा दशरथस्तदा |
विषण्णवदनो दीनः प्रांजलिर्वाक्यमब्रवीत् || १-७५-५

क्षत्ररोषात् प्रशांतस्त्वं ब्राह्मणश्च महातपाः |
बालानां मम पुत्राणामभयं दातुमर्हसि || १-७५-६

भार्गवाणां कुले जातः स्वाध्यायव्रतशालिनाम् |
सहस्राक्षे प्रतिज्ञाय शस्त्रं प्रक्षिप्तवानसि || १-७५-७

स त्वं धर्मपरो भूत्वा काश्यपाय वसुंधराम् |
दत्त्वा वनमुपागम्य महेन्द्रकृतकेतनः || १-७५-८

मम सर्वविनाशाय संप्राप्तस्त्वं महामुने |
न चैकस्मिन् हते रामे सर्वे जीवामहे वयम् || १-७५-९

ब्रुवत्येवं दशरथे जामदग्न्यः प्रतापवान् |
अनादृत्य तु तद्वाक्यं राममेवाभ्यभाषत || १-७५-१०

इमे द्वे धनुषी श्रेष्ठे दिव्ये लोकाभिपूजिते |
दृढे बलवती मुख्ये सुकृते विश्वकर्मणा || १-७५-११

अनिसृष्टं सुरैरेकं त्र्यम्बकाय युयुत्सवे |
त्रिपुरघ्नं नरश्रेष्ठ भग्नं काकुत्स्थ यत्त्वया || १-७५-१२

इदं द्वितीयं दुर्धर्षं विष्णोर्दत्तं सुरोत्तमैः |
तदिदं वैष्णवं राम धनुः परपुरञ्जयम् || १-७५-१३
समानसारं काकुत्स्थ रौद्रेण धनुषा त्विदम् |

तदा तु देवताः सर्वाः पृच्छन्ति स्म पितामहम् || १-७५-१४
शितिकण्ठस्य विष्णोश्च बलाबलनिरीक्षया |
अभिप्रायं तु विज्ञाय देवतानां पितामहः || १-७५-१५
विरोधं जनयामास तयोः सत्यवतां वरः |

विरोधे तु महद्युद्धमभवद्रोमहर्षणम् || १-७५-१६
शितिकण्ठस्य विष्णोश्च परस्परजयैषिणोः |

तदा तु जृम्भितं शैवं धनुर्भीमपराक्रमम् || १-७५-१७
हुंकारेण महादेवः स्तम्भितोऽथ त्रिलोचनः |

देवैस्तदा समागम्य सर्षिसन्घैः सचारणैः || १-७५-१८
याचितौ प्रशमं तत्र जग्मतुस्तौ सुरोत्तमौ |

जृम्भितं तद्धनुर्दृष्ट्वा शैवं विष्णुपराक्रमैः || १-७५-१९
अधिकं मेनिरे विष्णुं देवाः सर्षिगणास्तदा |

धनू रुद्रस्तु संक्रुद्धो विदेहेषु महायशाः || १-७५-२०
देवरातस्य राजर्षेर्ददौ हस्ते ससायकम् |

इदं च वैष्णवं राम धनुः परपुरञ्जयम् || १-७५-२१
ऋचीके भार्गवे प्रादाद्विष्णुः सन्यासमुत्तमम् |

ऋचीकस्तु महातेजाः पुत्रस्याप्रतिकर्मणः || १-७५-२२
पितुर्मम ददौ दिव्यं जमदग्नेर्महात्मनः |

न्यस्तशस्त्रे पितरि मे तपोबलसमन्विते || १-७५-२३
अर्जुनो विदधे मृत्युं प्राकृतां बुद्धिमास्थितः |

वधमप्रतिरूपं तु पितुः श्रुत्वा सुदारुणम् |
क्षत्रमुत्सादयन् रोषाज्जातं जातमनेकशः || १-७५-२४
पृथिवीं चाखिलां प्राप्य काश्यपाय महात्मने |
यज्ञस्यान्ते तदा राम दक्षिणां पुण्यकर्मणे || १-७५-२५
दत्त्वा महेन्द्रनिलयः तपोबलसमन्वितः |

श्रुत्वा तु धनुषो भेदं ततोऽहं द्रुतमागतः || १-७५-२६
तदेवं वैष्णवं राम पितृपैतामहं महत् |
क्षत्रधर्मं पुरस्कृत्य गृह्णीष्व धनुरुत्तमम् || १-७५-२७

योजयस्व धनुःश्रेष्ठे शरं परपुरञ्जयम् |
यदि शक्तोऽसि काकुत्स्थ द्वन्द्वं दास्यामि ते ततः || १-७५-२८

इति वाल्मीकिरामायणे आदिकाव्ये बालकाण्डे पंचसप्ततितमः सर्गः