Bala Kanda – Sarga 74 (Valmiki Ramayana)

Parashu Rama’s arrival

Valmiki Ramayana – Kanda 1 – Sarga 74

अथ रात्र्यां व्यतीतायां विश्वामित्रो महामुनिः |
आपृच्छ्य तौ च राजानौ जगामोत्तरपर्वतम् || १-७४-१

विश्वामित्रो गते राजा वैदेहं मिथिलाधिपम् |
आपृष्ट्वैव जगामाशु राजा दशरथः पुरीम् || १-७४-२

अथ राजा विदेहानां ददौ कन्याधनं बहु |
गवां शतसहस्राणि बहूनि मिथिलेश्वरः || १-७४-३
कंबलानां च मुख्यानां क्षौमान् कोट्यंबराणि च |
हस्त्यश्वरथपादातं दिव्यरूपं स्वलंकृतम् || १-७४-४
ददौ कन्याशतं तासां दासीदासमनुत्तमम् |

हिरण्यस्य सुवर्णस्य मुक्तानां विद्रुमस्य च || १-७४-५
ददौ राजा सुसंहृष्टः कन्याधनमनुत्तमम् |

दत्त्वा बहुविधं राजा समनुज्ञाप्य पार्थिवम् || १-७४-६
प्रविवेश स्वनिलयं मिथिलां मिथिलेश्वरः |

राजाप्ययोध्याधिपतिः सह पुत्रैर्महात्मभिः || १-७४-७
ऋषीन् सर्वान् पुरस्कृत्य जगाम सबलानुगः |

गच्छन्तं तु नरव्याघ्रं सर्षिसंघं सराघवम् || १-७४-८
घोरास्तु पक्षिणो वाचो व्याहरन्ति समंततः |

भौमाश्चैव मृगाः सर्वे गच्छन्ति स्म प्रदक्षिणम् || १-७४-९
तान् दृष्ट्वा राजशार्दूलो वसिष्ठं पर्यपृच्छत |

असौम्याः पक्षिणो घोरा मृगाश्चापि प्रदक्षिणाः || १-७४-१०
किमिदं हृदयोत्कंपि मनो मम विषीदति |

राज्ञो दशरथस्यैतत् श्रुत्वा वाक्यं महानृषिः || १-७४-११
उवाच मधुरां वाणीं श्रूयतामस्य यत्फलम् |

उपस्थितं भयं घोरं दिव्यं पक्षिमुखाच्च्युतम् || १-७४-१२
मृगाः प्रशमयन्त्येते संतापः त्यज्यतामयम् |

तेषां संवदतां तत्र वायुः प्रादुर्बभूव ह || १-७४-१३
कंपयन् मेदिनीं सर्वां पातयंश्च महाद्रुमान् |

तमसा संवृतः सूर्यः सर्वे न वेदिषुर्दिशः || १-७४-१४
भस्मना चावृतं सर्वं सम्मूढमिव तद्बलम् |

वसिष्ठ ऋषयचान्ये राजा च ससुतस्तदा || १-७४-१५
ससंज्ञा इव तत्रासन् सर्वमन्यद्विचेतनम् |

तस्मिंस्तमसि घोरे तु भस्मच्छन्नेव सा चमूः || १-७४-१६
ददर्श भीमसंकाशं जटामण्डलधारिणम् |
भार्गवं जामदग्न्यं तं राजा राजविमर्दनम् || १-७४-१७
कैलासमिव दुर्धर्षं कालाग्निमिव दुःसहम् |
ज्वलंतमिव तेजोभिः दुर्निरीक्ष्यं पृथग्जनैः || १-७४-१८
स्कन्धे चासज्य परशुं धनुर्विद्युद्गणोपमम् |
प्रगृह्य शरमुग्रं च त्रिपुरघ्नं यथा शिवम् || १-७४-१९

तं दृष्ट्वा भीमसंकाशं ज्वलंतमिव पावकम् |
वसिष्ठप्रमुखा विप्रा जपहोमपरायणाः || १-७४-२०
संगता मुनयः सर्वे संजजल्पुरथो मिथः |

कच्चित् पितृवधामर्षी क्षत्र ं नोत्सादयिष्यति || १-७४-२१
पूर्वं क्षत्रवधं कृत्वा गतमन्युर्गतज्वरः |
क्षत्रस्योत्सादनं भूयो न खल्वस्य चिकीर्षितम् || १-७४-२२

एवमुक्त्वार्घ्यमादाय भार्गवं भीमदर्शनम् |
ऋषयो राम रामेति मधुरं वाक्यमब्रुवन् || १-७४-२३

प्रतिगृह्य तु तां पूजामृषिदत्तां प्रतापवान् |
रामं दाशरथिं रामो जामदग्न्योऽभ्यभाषत || १-७४-२४

इति वाल्मीकिरामायणे आदिकाव्ये बालकाण्डे चतुःसप्ततितमः सर्गः

हिंदू धर्म, जिसे सनातन धर्म भी कहा जाता है, विश्व के सबसे प्राचीन धर्मों में से एक है। यह केवल एक धर्म नहीं, बल्कि एक जीवन पद्धति है, जो वेदों, उपनिषदों, पुराणों, भगवद गीता, रामायण और महाभारत जैसे ग्रंथों पर आधारित है। इसका मूल उद्देश्य आत्मा की शुद्धि, मोक्ष की प्राप्ति और धर्म, अर्थ, काम, मोक्ष — इन चार पुरुषार्थों की प्राप्ति है।