King dasharatha proposes Vedic ritual for progeny
Valmiki Ramayana – kanda 1 – Sarga 8
तस्य चैवंप्रभावस्य धर्मज्ञस्य महात्मनः |
सुतार्थं तप्यमानस्य नासीद्वंशकरः सुतः || १-८-१
चिन्तयानस्य तस्यैवं बुद्धिरासीन्महात्मनः |
सुतार्थं वाजिमेधेन किमर्थं न यजाम्यहम् || १-८-२
स निश्चितां मतिं कृत्वा यष्टव्यमिति बुद्धिमान् |
मंत्रिभिः सह धर्मात्मा सर्वैरपि कृतात्मभिः || १-८-३
ततोऽब्रवीदिदं राजा सुमन्त्रं मंत्रिसत्तमम् |
शीघ्रमानय मे सर्वान् गुरूंस्तान्सपुरोहितान् || १-८-४
ततः सुमंत्रः त्वरितं गत्वा त्वरितविक्रमः |
समानयत्स तान्सर्वान्समस्तान्वेदपारगान् || १-८-५
सुयज्ञं वामदेवं च जाबालिमथ काश्यपम् |
पुरोहितं वशिष्ठं च ये चाप्यन्ये द्विजोत्तमाः || १-८-६
तान्पूजयित्वा धर्मात्मा राजा दशरथस्तदा |
इदं धर्मार्थसहितं श्लक्ष्णं वचनमब्रवीत् ||१-८-७
मम लालप्यमानस्य सुतार्थं नास्ति वै सुखम् |
तदर्थं हयमेधेन यक्ष्यामीति मतिर्मम || १-८-८
तदहं यष्टुमिच्छमि शास्त्रदृष्टेन कर्मणा |
कथं प्राप्स्याम्यहं कामं बुद्धिरत्र विचिन्त्यताम् || १-८-९
ततः साध्विति तद्वाक्यं ब्राह्मणाः प्रत्यपूजयन् |
वशिष्ठप्रमुखाः सर्वे पार्थिवस्य मुखेरितम् || १-८-१०
ऊचुश्च परमप्रीताः सर्वे दशरथं वचः |
संभाराः संभ्रियंतां ते तुरगश्च विमुच्यताम् || १-८-११
सरय्वाश्चोत्तरे तीरे यज्ञभूमिर्विधीयताम् |
सर्वथा प्राप्स्यसे पुत्रानभिप्रेतांश्च पार्थिव || १-८-१२
यस्य ते धर्मिकी बुद्धिरियं पुत्रार्थमागता |
ततस्तुष्टोऽभवद्राजा श्रुत्वैतद् द्विजभाषितम् || १-८-१३
अमात्यांश्चाब्रवीद्राजा हर्षपर्याकुलेक्षणः |
संभाराः संभ्रियंतां मे गुरूणां वचनादिह || १-८-१४
समर्थाधिष्ठितश्चाश्वः सोपाध्यायो विमुच्यताम् |
सरय्वाश्चोत्तरे तीरे यज्ञभूमिर्विधीयताम् || १-८-१५
शान्तयश्चापि वर्धन्तां यथाकल्पं यथाविधि |
शक्यः प्राप्तुमयं यज्ञः सर्वेणापि महीक्षिता |
नापराधो भवेत् कष्टो यद्यस्मिन् क्रतुसत्तमे || १-८-१६
छिद्रं हि मृगयन्तेऽत्र विद्वांसो ब्रह्मराक्षसाः |
विधिहीनस्य यज्ञस्य सद्यः कर्ता विनश्यति || १-८-१७
तद्यथा विधिपूर्वं मे क्रतुरेष समाप्यते |
तथा विधानं क्रियतां समर्थाः साधनेष्विति || १-८-१८
तथेति चाब्रुवन्सर्वे मंत्रिणः प्रतिपूजिता |
पार्थिवेन्द्रस्य तद्वाक्यं यथापूर्वं निशम्य ते || १-८-१९
तथा द्विजास्ते धर्मज्ञा वर्धयन्तो नृपोत्तमम् |
अनुज्ञातास्ततः सर्वे पुनर्जग्मुर्यथागतम् || १-८-२०
विसर्जयित्वा तान्विप्रान् सचिवानिदमब्रवीत् |
ऋत्विग्भिरुपसंदिष्टो यथावत् क्रतुराप्यताम् || १-८-२१
इत्युक्त्वा नृपशार्दूलः सचिवान्समुपस्थितान् |
विसर्जयित्वा स्वं वेश्म प्रविवेश महामतिः || १-८-२२
ततः स गत्वा ताः पत्नीर्नरेन्द्रो हृदयंगमाः |
उवाच दीक्षां विशत यक्ष्येऽहं सुतकारणात् || १-८-२३
तासां तेनातिकान्तेन वचनेन सुवर्चसाम् |
मुखपद्मान्यशोभन्त पद्मानीव हिमात्यये || १-८-२४
इति वाल्मीकिरामायणे आदिकाव्ये बालकाण्डे अष्टमः सर्गः
