Estimable nature of king dasharatha’s ministers
Valmiki Ramayana – kanda 1 – Sarga 7
तस्यामात्या गुणैरासन्निक्ष्वाकोस्तु महात्मनः |
मंत्रज्ञाश्चेङ्गितज्ञाश्च नित्यं प्रियहिते रताः || १-७-१
अष्टौ बभूवुर्वीरस्य तस्यामात्या यशस्विनः |
शुचयश्चानुरक्ताश्च राजकृत्येषु नित्यशः || १-७-२
धृष्टिर्जयन्तो विजयो सुराष्ट्रो राष्ट्रवर्धनः |
अकोपो धर्मपालश्च सुमंत्रश्चाष्टमोऽभवत् || १-७-३
ऋत्विजौ द्वावभिमतौ तस्यास्तामृषिसत्तमौ |
वशिष्ठो वामदेवश्च मंत्रिणश्च तथापरे || १-७-४
सुयज्ञोऽप्यथ जाबालिः काश्यपोऽप्यथ गौतमः |
मार्कण्डेयस्तु दीर्घायुस्तथा कात्यायनो द्विजः || १-७-५
एतैर्ब्रह्मर्षिभिर्नित्यमृत्विजस्तस्य पौर्वकाः |
विद्याविनीता ह्रीमंतः कुशला नियतेन्द्रियाः || १-७-६
श्रीमन्तश्च महात्मानः शास्त्रज्ञा धृढविक्रमाः |
कीर्तिमन्तः प्रणिहिता यथावचनकारिणः || १-७-७
तेजःक्षमायशःप्राप्ताः स्मितपूर्वाभिभाषिणः |
क्रोधात्कामार्थहेतोर्वा न ब्रूयुरनृतं वचः || १-७-८
तेषामविदितं किंचित्स्वेषु नास्ति परेषु वा |
क्रियमाणं कृतं वापि चारेणापि चिकीर्षितम् || १-७-९
कुशला व्यवहारेषु सौहृदेषु परीक्षिताः |
प्राप्तकालं यथादण्डं धारयेयुः सुतेष्वपि || १-७-१०
कोशसंग्रहणे युक्ता बलस्य च परिग्रहे |
अहितं चापि पुरुषं न हिंस्युरविदूषकम् || १-७-११
वीराश्च नियतोत्साहा राजशास्त्रमनुष्ठिताः |
शुचीनां रक्षितारश्च नित्यं विषयवासिनाम् || १-७-१२
ब्रह्म क्षत्रमहिंसन्तस्ते कोशं समपूरयन् |
सुतीक्ष्णदण्डाः संप्रेक्ष्य पुरुषस्य बलाबलम् || १-७-१३
शुचीनामेकबुद्धीनां सर्वेषां संप्रजानताम् |
नासीत्पुरे वा राष्ट्रे वा मृषावादी नरः क्वचित् || १-७-१४
कश्चिन्न दुष्टस्तत्रासीत्परदाररतो नरः |
प्रशांतं सर्वमेवासीद्राष्ट्रं पुरवरं च तत् || १-७-१५
सुवाससः सुवेषाश्च ते च सर्वे शुचिव्रताः |
हितार्थं च नरेन्द्रस्य जाग्रतो नयचक्षुषा || १-७-१६
गुरोर्गुणगृहीताश्च प्रख्याताश्च पराक्रमे |
विदेशेष्वपि विज्ञाताः सर्वतो बुद्धिनिश्चयाः || १-७-१७
अभितो गुणवन्तश्च न चासन् गुणवर्जिताः |
सन्धिविग्रहतत्त्वज्ञाः प्रकृत्या संपदान्विताः | १-७-१८
मंत्रसंवरणे शक्ताः शक्ताः सूक्ष्मासु बुद्धिषु |
नीतिशास्त्रविशेषज्ञाः सततं प्रियवादिनः || १-७-१९
ईदृशैस्तैरमात्यैश्च राजा दशरथोऽनघः |
उपपन्नो गुणोपेतैरन्वशासद्वसुंधराम् || १-७-२०
अवेक्षमाणश्चारेण प्रजा धर्मेण रक्षयन् |
प्रजानां पालनं कुर्वन्नधर्मं परिवर्जयन् || १-७-२१
विश्रुतस्त्रिषु लोकेषु वदान्यः सत्यसंगरः |
स तत्र पुरुषव्याघ्रः शशास पृथिवीमिमाम् || १-७-२२
नाध्यगच्छद्विशिष्टं वा तुल्यं वा शत्रुमात्मनः |
मित्रवान्नतसामन्तः प्रतापहतकण्टकः |
स शशास जगद्राजा दिवं देवपतिर्यथा || १-७-२३
तैर्मंत्रिभिर्मंत्रहिते निविष्टैः
वृतोऽनुरक्तैः कुशलैः समर्थैः |
स पार्थिवो दीप्तिमवाप युक्तः
तेजोमयैर्गोभिरिवोदितोऽर्कः || १-७-२४
इति वाल्मीकिरामायणे आदिकाव्ये बालकाण्डे सप्तमः सर्गः
