Trishanku’s ascension to heaven
Valmiki Ramayana – Kanda 1 – Sarga 60
तपोबलहतान् ज्ञात्वा वासिष्ठान् समहोदयान् |
ऋषिमध्ये महातेजा विश्वामित्रोऽभ्यभाषत || १-६०-१
अयमिक्ष्वाकुदायादस्त्रिशंकुरिति विश्रुतः |
धर्मिष्ठश्च वदान्यश्च मां चैव शरणं गतः || १-६०-२
स्वेनानेन शरीरेण देवलोकजिगीषया |
यथायं स्वशरीरेण देवलोकं गमिष्यति || १-६०-३
तथा प्रवर्त्यतां यज्ञो भवद्भिश्च मया सह |
विश्वामित्रवचः श्रुत्वा सर्व एव महर्षयः || १-६०-४
ऊचुः समेताः सहसा धर्मज्ञा धर्मसंहितम् |
अयं कुशिकदायादो मुनिः परमकोपनः || १-६०-५
यदाह वचनं सम्यगेतत् कार्यं न संशयः |
अग्निकल्पो हि भगवान् शापं दास्यति रोषितः || १-६०-६
तस्मात् प्रवर्त्यतां यज्ञः सशरीरो यथा दिवम् |
गच्छेदिक्ष्वाकुदायादो विश्वामित्रस्य तेजसा || १-६०-७
ततः प्रवर्त्यतां यज्ञः सर्वे समधितिष्ठत |
एवमुक्त्वा महर्षयः संजह्रुस्ताः क्रियास्तदा || १-६०-८
याजकश्च महातेजा विश्वामित्रोऽभवत् क्रतौ |
ऋत्विजश्चानुपूर्व्येण मंत्रवन्मंत्रकोविदाः || १-६०-९
चक्रुः सर्वाणि कर्माणि यथाकल्पं यथाविधि |
ततः कालेन महता विश्वामित्रो महातपाः || १-६०-१०
चकारावाहनं तत्र भागार्थं सर्वदेवताः |
नाभ्यागमंस्तदा भागार्थं सर्वदेवताः || १-६०-११
ततः कोपसमाविष्टो विश्वमित्रो महामुनिः |
स्रुवमुद्यम्य सक्रोधस्त्रिशंकुमिदमब्रवीत् || १-६०-१२
पश्य मे तपसो वीर्यं स्वार्जितस्य नरेश्वर |
एष त्वां स्वशरीरेण नयामि स्वर्गमोजसा || १-६०-१३
दुष्प्रापं स्वशरीरेण दिवं गच्छ नराधिप |
स्वार्जितं किंचिदप्यस्ति मया हि तपसः फलम् || १-६०-१४
राजन् त्वं तेजसा तस्य सशरीरो दिवं व्रज |
उक्तवाक्ये मुनौ तस्मिन् सशरीरो नरेश्वरः || १-६०-१५
दिवं जगाम काकुत्स्थ मुनीनां पश्यतां तदा |
स्वर्गलोकं गतं दृष्ट्वा त्रिशंकुं पाकशासनः || १-६०-१६
सह सर्वैः सुरगणैरिदं वचनमब्रवीत् |
त्रिशंको गच्छ भूयस्त्वं नासि स्वर्गकृतालयः || १-६०-१७
गुरुशापहतो मूढ पतभूमिमवाग् शिराः |
एवमुक्तो महेन्द्रेण त्रिशंकुरपतत् पुनः || १-६०-१८
विक्रोशमानस्त्राहीति विश्वामित्रं तपोधनम् |
तच्छ्रुत्वा वचनं तस्य क्रोशमानस्य कौशिकः || १-६०-१९
रोषमाहारयत्तीव्रं तिष्ठ तिष्ठेति चाब्रवीत् |
ऋषिमध्ये स तेजस्वी प्रजापतिरिवापरः || १-६०-२०
सृजन् दक्षिणमार्गस्थान् सप्तर्षीनपरान् पुनः |
नक्षत्रमालामपरामसृजत् क्रोधमूर्च्छितः || १-६०-२१
दक्षिणां दिशमास्थाय मुनिमध्ये महायशाः |
सृष्ट्वा नक्षत्रवंशं च क्रोधेन कलुषीकृतः || १-६०-२२
अन्यमिन्द्रं करिष्यामि लोको वा स्यादनिंद्रकः |
दैवतान्यपि स क्रोधात् स्रष्टुं समुपचक्रमे || १-६०-२३
ततः परमसंभ्रान्ताः सर्षिसंघाः सुरासुराः |
विश्वामित्रं महात्मानमूचुः सानुनयं वचः || १-६०-२४
अयं राजा महाभाग गुरुशापपरिक्षतः |
सशरीरो दिवं यातुं नार्हत्येव तपोधन || १-६०-२५
तेषां तद्वचनं श्रुत्वा देवानां मुनिपुंगवः |
अब्रवीत् सुमहद्वाक्यं कौशिकः सर्वदेवताः || १-६०-२६
सशरीरस्य भद्रं वस्त्रिशंकोरस्य भूपतेः |
आरोहणं प्रतिज्ञातं नानृतं कर्तुमुत्सहे || १-६०-२७
स्वर्गोऽस्तु सशरीरस्य त्रिशंकोरस्य शाश्वतः |
नक्षत्राणि च सर्वाणि मामकानि ध्रुवाण्यथ || १-६०-२८
यावल्लोका धरिष्यन्ति तिष्ठन्त्येतानि सर्वशः |
यत्कृतानि सुराः सर्वे तदनुज्ञातुमर्हथ || १-६०-२९
एवमुक्ताः सुराः सर्वे प्रत्यूचुर्मुनिपुंगवम् |
एवं भवतु भद्रं ते तिष्ठन्त्वेतानि सर्वशः || १-६०-३०
गगने तान्यनेकानि वैश्वानरपथाद्बहिः |
नक्षत्राणि मुनिश्रेष्ठ तेषु ज्योतिषु जाज्वलन् || १-६०-३१
अवाग् शिरास्त्रिशंकुश्च तिष्ठत्वमरसंनिभः |
अनुयास्यन्ति चैतानि ज्यतींषि नृपसत्तमम् || १-६०-३२
कृतार्थं कीर्तिमन्तं च स्वर्गलोकगतं यथा |
विश्वामित्रस्तु धर्मात्मा सर्वदेवैरभिष्टुतः || १-६०-३३
ऋषिमध्ये महातेजा बाढमित्याह देवताः |
ततो देवा महात्मानो ऋषयश्च तपोधनाः |
जग्मुर्यथागतं सर्वे यज्ञस्यान्ते नरोत्तम || १-६०-३४
इति वाल्मीकिरामायणे आदिकाव्ये बालकाण्डे षष्टितमः सर्गः
