Bala Kanda – Sarga 30 (Valmiki Ramayana)

Legend of Siddha Ashrama

Valmiki Ramayana – Kanda 1 – Sarga 30

अथ तौ देशकालज्ञौ राजपुत्रावरिंदमौ |
देशे काले च वाक्यज्ञावब्रूतां कौशिकं वचः || १-३०-१

भगवन् श्रोतुमिच्छावो यस्मिन्काले निशाचरौ |
संरक्षणीयौ तौ ब्रूहि नातिवर्तेत तत्क्षणम् || १-३०-२

एवं ब्रुवाणौ काकुत्स्थौ त्वरमाणौ युयुत्सया |
सर्वे ते मुनयः प्रीताः प्रशशंसुर्नृपात्मजौ || १-३०-३

अद्य प्रभृति षड्रात्रं रक्षतं राघवौ युवाम् |
दीक्षां गतो ह्येष मुनिर्मौनित्वं च गमिष्यति || १-३०-४

तौ तु तद्वचनं श्रुत्वा राजपुत्रौ यशस्विनौ |
अनिद्रौ षडहोरात्रं तपोवनमरक्षताम् || १-३०-५

उपासांचक्रतुर्वीरौ यत्तौ परमधन्विनौ |
ररक्षतुर्मुनिवरं विश्वामित्रमरिंदमौ || १-३०-६

अथ काले गते तस्मिन् षष्ठेऽहनि तदागते |
सौमित्रमब्रवीद्रामो यत्तो भव समाहितः || १-३०-७

रामस्यैवं ब्रुवाणस्य त्वरितस्य युयुत्सया |
प्रजज्वाल ततो वेदिः सोपाध्यायपुरोहिता || १-३०-८

सदर्भचमसस्रुक्का ससमित्कुसुमोच्चया |
विश्वामित्रेण सहिता वेदिर्जज्वाल सर्त्विजा || १-३०-९

मंत्रवच्च यथान्यायं यज्ञोऽसौ संप्रवर्तते |
आकाशे च महान् शब्दः प्रादुरासीद्भयानकः || १-३०-१०

आवार्य गगनं मेघो यथा प्रावृषि दृश्यते |
तथा मायां विकुर्वाणौ राक्षसावभ्यधावताम् || १-३०-११

मारीचश्च सुबाहुश्च तयोरनुचरास्तथा |
आगम्य भीमसंकाशा रुधिरौघानवासृजन् || १-३०-१२

तां तेन रुधिरौघेण वेदीं वीक्ष्य समुक्षिताम् |
सहसाभिद्रुतो रामस्तानपश्यत्ततो दिवि || १-३०-१३

तावापतन्तौ सहसा दृष्ट्वा राजीवलोचनः |
लक्ष्मणं त्वथ संप्रेक्ष्य रामो वचनमब्रवीत् || १-३०-१४

पश्य लक्ष्मण दुर्वृत्तान् राक्षसान् पिशिताशनान् |
मानवास्त्रसमाधूताननिलेन यथा घनान् || १-३०-१५
करिष्यामि न संदेहो नोत्सहे हन्तुमीदृशान् |

इत्युक्त्वा वचनं रामश्चापे संधाय वेगवान् || १-३०-१६
मानवं परमोदारमस्त्रं परमभास्वरम् |
चिक्षेप परमक्रुद्धो मारीचोरसि राघवः || १-३०-१७

स तेन परमास्त्रेण मानवेन समाहितः |
संपूर्णं योजनशतं क्षिप्तः सागरसंप्लवे || १-३०-१८

विचेतनं विघूर्णन्तं शीतेषु बलपीडितम् |
निरस्तं दृश्य मारीचं रामो लक्ष्मणमब्रवीत् || १-३०-१९

पश्य लक्ष्मण शीतेषुं मानवं मनुसंहितम् |
मोहयित्वा नयत्येनं न च प्राणैर्व्ययुज्यत || १-३०-२०

इमानपि वधिष्यामि निर्घृणान् दुष्टचारिणः |
राक्षसान् पापकर्मस्थान् यज्ञघ्नान् रुधिराशनान् || १-३०-२१

इत्युक्त्वा लक्ष्मणं चाशु लाघवं दर्शयन्निव |
संगृह्य सुमहच्चास्त्रमाग्नेयं रघुनंदनः |
सुबाहूरसि चिक्षेप स विद्धः प्रापतद् भुवि || १-३०-२२

शेषान् वायव्यमादाय निजघान महायशाः |
राघवः परमोदारो मुनीनां मुदमावहन् || १-३०-२३

स हत्वा राक्षसान् सर्वान् यज्ञघ्नान् रघुनंदनः |
ऋषिभिः पूजितस्तत्र यथेन्द्रो विजयी पुरा || १-३०-२४

अथ यज्ञे समाप्ते तु विश्वामित्रो महामुनिः |
निरीतिका दिशो दृष्ट्वा काकुत्स्थमिदमब्रवीत् || १-३०-२५

कृतार्थोऽस्मि महाबाहो कृतं गुरुवचस्त्वया |
सिद्धाश्रममिदं सत्यं कृतं वीर महायशः |
स हि रामं प्रशस्यैवं ताभ्यां संध्यामुपागमत् || १-३०-२६

इति वाल्मीकिरामायणे आदिकाव्ये बालकाण्डे त्रिंशः सर्गः

हिंदू धर्म, जिसे सनातन धर्म भी कहा जाता है, विश्व के सबसे प्राचीन धर्मों में से एक है। यह केवल एक धर्म नहीं, बल्कि एक जीवन पद्धति है, जो वेदों, उपनिषदों, पुराणों, भगवद गीता, रामायण और महाभारत जैसे ग्रंथों पर आधारित है। इसका मूल उद्देश्य आत्मा की शुद्धि, मोक्ष की प्राप्ति और धर्म, अर्थ, काम, मोक्ष — इन चार पुरुषार्थों की प्राप्ति है।