Valmiki gets divine guidance to compile the epic
Valmiki Ramayana – kanda 1 – Sarga 3
श्रुत्वा वस्तु समग्रं तद्धर्मात्मा धर्मसंहितम् |
व्यक्तमन्वेषते भूयो यद् वृत्तं तस्य धीमतः || १-३-१
उपस्पृश्योदकं सम्यक् मुनिः स्थित्वा कृताञ्जलिः |
प्राचीनाग्रेषु दर्भेषु धर्मेणान्वेषते गतिम् || १-३-२
रामलक्ष्मणसीताभी राज्ञा दशरथेन च |
सभार्येण सराष्ट्रेण यत्प्राप्तं तत्र तत्त्वतः || १-३-३
हसितं भाषितं चैव गतिर्या यच्च चेष्टितम् |
तत्सर्वं धर्मवीर्येण यथावत्सम्प्रपश्यति || १-३-४
स्त्रीतृतीयेन च तथा यत्प्राप्तं चरता वने |
सत्यसंधेन रामेण तत्सर्वं चान्ववेक्षितम् || १-३-५
ततः पश्यति धर्मात्मा तत्सर्वं योगमास्थितः |
पुरा यत्तत्र निर्वृत्तं पाणावामलकं यथा || १-३-६
तत्सर्वं तत्त्वतो दृष्ट्वा धर्मेण स महामतिः |
अभिरामस्य रामस्य चरितं कर्तुमुद्यतः || १-३-७
कामार्थगुणसंयुक्तं धर्मार्थगुणविस्तरम् |
समुद्रमिव रत्नाढ्यं सर्वश्रुतिमनोहरम् || १-३-८
स यथा कथितं पुर्वं नारदेन महात्मना |
रघुवंशस्य चरितं चकार भगवान्मुनिः || १-३-९
जन्म रामस्य सुमहद् वीर्यं सर्वानुकूलताम् |
लोकस्य प्रियतां क्षान्तिं सौम्यतां सत्यशीलताम् || १-३-१०
नानाचित्रकथाश्चान्या विश्वामित्रसमागमे |
जानक्याश्च विवाहं च धनुषश्च विभेदनम् ||१-३-११
रामरामविवादं च गुणान्दाशरथेस्तथा |
तदाभिषेकं रामस्य कैकेय्या दुष्टभावताम् ||१-३-१२
विघातं चाभिषेकस्य रामस्य च विवासनम् |
राज्ञः शोकविलापं च परलोकस्य चाश्रयम् || १-३-१३
प्रकृतीनां विषादं च प्रकृतीनां विसर्जनम् |
निषादाधिपसंवादं सूतोपावर्तनं तथा || १-३-१४
गङ्गायाश्चापि संतारं भरद्वाजस्य दर्शनम् |
भरद्वाजाभ्यनुज्ञानाच्चित्रकूटस्य दर्शनम् || १-३-१५
वास्तुकर्म निवेशं च भरतागमनं तथा |
प्रसादनं च रामस्य पितुश्च सलिलक्रियाम् || १-३-१६
पादुकाग्र्याभिषेकं च नन्द्रिग्रामनिवासनम् |
दण्डकारण्यगमनं विराधस्य वधं तथा || १-३-१७
दर्शनं शरभङ्गस्य सुतीक्ष्णेन समागमम् |
अनसूयासमाख्यां च अङ्गरागस्य चार्पणम् || १-३-१८
दर्शनं चाप्यगस्त्यस्य धनुषो ग्रहणं तथा |
शुर्पणख्याश्च संवादं विरुपकरणं तथा || १-३-१९
वधं खरत्रिशिरसोरुत्थानं रावणास्य च |
मारीचस्य वधं चैव वैदेह्या हरणं तथा || १-३-२०
राघवस्य विलापं च गृध्रराजनिबर्हणम् |
कबन्धदर्शनं चैव पम्पायाश्चापि दर्शनम् ||१-३-२१
शबरीदर्शनं चैव फलमूलाशनं तथा |
प्रलापं चैव पम्पायां हनुमद्दर्शनं तथा || १-३-२२
ऋष्यमूकस्य गमनं सुग्रीवेण समागमम् |
प्रत्ययोत्पादनं सख्यं वालिसुग्रीवविग्रहम् || १-३-२३
वालिप्रमथनं चैव सुगीवप्रतिपादनम् |
ताराविलापं समयं वर्षरात्रनिवासनम् || १-३-२४
कोपं राघवसिंहस्य बलानामुपसंग्रहम् |
दिशः प्रस्थापनं चैव पृथिव्याश्च निवेदनं || १-३-२५
अङ्गुलीयकदानं च ऋक्षस्य बिलदर्शनम् |
प्रायोपवेशनं चापि सम्पातेश्चापि दर्शनम् || १-३-२६
पर्वतारोहणं चापि सागरस्यापि लङ्घनम् |
समुद्रवचनाच्चैव मैनाकस्य च दर्शनम् || १-३-२७
राक्षसीतर्जनं चैव छायाग्राहस्य दर्शनम् |
सिंहिकायाश्च निधनं लङ्कामलयदर्शनम् || १-३-२८
रात्रौ लङ्काप्रवेशं च एकस्याथ विचिन्तनम् |
आपानभूमिगमनमवरोधस्य दर्शनम् || १-३-२९
दर्शनं रावणस्यापि पुष्पकस्य च दर्शनम् |
अशोकवनिकायानं सीतायाश्चापि दर्शनम् || १-३-३०
अभिज्ञानप्रदानं च सीतायाश्चापि भाषणम् |
राक्षसीतर्जनं चैव त्रिजटास्वप्नदर्शनम् || १-३-३१
मणिप्रदानं सीताया वृक्षभङ्गं तथैव च |
राक्षसीविद्रवं चैव किंकराणां निबर्हणम् |१-३-३२
ग्रहणं वायुसूनोश्च लङ्कादाहाभिगर्जनम् |
प्रतिप्लवनमेवाथ मधूनां हरणं तथा || १-३-३३
राघवाश्वासनं चैव मणिनिर्यातनं तथा |
सङ्गमं च समुद्रेण नलसेतोश्च बन्धनम् || १-३-३४
प्रतारं च समुद्रस्य रात्रौ लङ्कावरोधनम् |
विभीषणेन संसर्गं वधोपायनिवेदनम् || १-३-३५
कुम्भकर्णस्य निधनं मेघनादनिबर्हणम्|
रावणस्य विनाशं च सीतावाप्तिमरेः पुरे || १-३-३६
वीभीषणाभिषेकं च पुष्पकस्य च दर्शनम् |
अयोध्यायाश्च गमनं भरद्वाजसमागमम् || १-३-३७
प्रेषणं वायुपुत्रस्य भरतेन समागमम् |
रामाभिषेकाभ्युदयं सर्वसैन्यविसर्जनम् |
स्वराष्ट्ररञ्जनं चैव वैदेह्याश्च विसर्जनम् || १-३-३८
अनागतं च यत्किञ्चिद्रामास्य वसुधातले |
तच्चकारोत्तरे काव्ये वाल्मीकिर्भगवानृषिः || १-३-३९
इति वाल्मीकिरामायणे आदिकाव्ये बालकाण्डे तृतीयः सर्गः
